GRZEGORZ BURKOWSKI FOTOGRAFIA PRZYRODNICZA Z                 DOLINY BARYCZY                                                                                                                                           I NIE TYLKO
                      

Kokoszka zwyczajna (Gallinula chloropus) – gatunek średniego ptaka wodnego z rodziny chruścieli (Rallidae), zamieszkujący wszystkie kontynenty prócz Australii, w zależności od podgatunku:
Gallinula chloropus chloropus – Europa, północna Afryka, Azory, Wyspy Kanaryjskie, Wyspy Zielonego Przylądka oraz Azja po Półwysep Malajski, Japonię i Cejlon. Podgatunek częściowo wędrowny, przeloty w marcu – kwietniu i wrześniu – listopadzie. Zimuje w basenie Morza Śródziemnego w subsaharyjskiej Afryce, na Bliskim Wschodzie i Azji Południowej. W Polsce nielicznie gnieździ się w całym kraju poza górami, liczniejsza na stawach rybnych i starorzeczach.
Gallinula chloropus meridionalis – Afryka na południe od Sahary po Wyspę Świętej Heleny
kokoszka płoworzytna (Gallinula chloropus pyrrhorrhoa) – Madagaskar, Reunion, Mauritius i Komory
Gallinula chloropus orientalis – Seszele, Wyspy Andamańskie, Archipelag Malajski, Filipiny i Palau
Gallinula chloropus guami – północne Mariany Gallinula chloropus cachinnans – Ameryka Północna od Kanady po Panamę oraz Bermudy i Galapagos Gallinula chloropus sandvicensis – Hawaje
Gallinula chloropus cerceris – Wielkie i Małe Antyle Gallinula chloropus barbadensis – Barbados
Gallinula chloropus pauxilla – góry wschodniej Panamy, Kolumbii, Ekwadoru i Peru
Gallinula chloropus garmani – Andy od Peru po Chile i Argentynę
Gallinula chloropus galeata – Trynidad oraz niziny Ameryki Południowej od Gujany po północną Argentynę i Urugwaj.
Cechy gatunku
 Brak wyraźnego dymorfizmu płciowego. Wierzch ciała i skrzydła oliwkowobrązowawe. Głowa, szyja, pierś i boki łupkowoszare. Brzuch białawy, zaś pokrywy podogonowe białe. Czerwony dziób zakończony żółto. Nogi długie barwy żółtozielonej, z bardzo długimi palcami, na bokach których znajdują się wąskie fałdy skóry (bez błon pławnych, które są u łysek). Na czole naga rogowa blaszka koloru czerwonego. Na boku ciała widoczny biały pas biegnący równolegle do dolnego brzegu skrzydeł. Młode brązowe z zielonkawą blaszką, ale bez czerwonej tarczki na czole i dwubarwnego dzioba. Pisklęta czarne z czerwoną plamą wokół dzioba i prześwitującą między piórami niebieską skórą wokół oczu. Gatunek osiadły lub koczujący. Tylko północne populacje wędrują na południe i zachód. Płynąc po wodzie kurka jest wysoko wynurzona nad wodę i kiwa równomiernie ogonem i głową. Usłyszeć można jej przenikliwe "kiruk" lub "krik", w czasie toków także nocami. Blisko spokrewniony modrzyk jest cały lśniąconiebieski. Ma długi i gruby czerwony dziób i podobnie czerwoną tarczkę na czole. Znacznie mniejsza od łyski i od niej smuklejsza. Poszczególne podgatunki nieco różnią się między sobą. Podgatunki Starego Świata mają blaszkę na czole w kształcie eliptycznym, najszerszą w części środkowej o zaokrąglonym szczycie. Podgatunki Nowego Świata mają niemal kwadratową blaszkę najszerszą na szczycie. G. c. meridionalis i G. c. orientalis mniejsze o stalowoszarych pokrywach skrzydłowych oraz bez oliwkowego odcienia wierzchu ciała. G. c. pyrrhorrhoa ma pokrywę podogonową barwy cielistej. G. c. guami jest ciemniejszy. G. c. cachinnans wygląda jak G. c. chloropus lecz ma odmienny kształt blaszki na czole i dłuższy dziób, nogi i palce. G. c. cerceris ma wierzch raczej oliwkowy. G. c. sandvecensis z dużą tarczą czołową i czerwonymi stopami. G. c. pauxilla jest mniejszy niż G. c. cachinnans i o szarobrązowym wierzchu ciała. G. c. garmani większy i ciemniejszy niż G. c. chloropus oraz o wierzchu w bardziej ołowianym odcieniu.