Pokrzywnica, (Prunella modularis) – mały ptak z rodziny płochaczy.
Występowanie:
Zamieszkuje większość Europy (poza południowym wschodem kontynentu i wybrzeżem Morza Czarnego - południem Hiszpanii, Włoch i Grecji) i Azję Mniejszą po północny Iran i Kaukaz. Większość osobników z północnej i środkowej Europy regularnie migruje (choć na krótkie dystanse) do południowej i południowo-zachodniej Europy (basen Morza Śródziemnego), a niektóre swą wędrówkę kończą dopiero na wybrzeżach Tunezji. Na lęgowiska wracają wczesną wiosną. Ostatnie dekady przynoszą rozrost areału na północny-zachód. Populacje zachodnioeuropejskie natomiast są osiadłe.
W Polsce średnio liczny gatunek lęgowy w górach (mimo to jest mało znanym ptakiem), na niżu nieliczny, częstszy jest zatem w górach do górnej granicy kosówki (do wys. 2 000 m n.p.m.), gdzie lokalnie może być bardzo liczny; natomiast na niżu lokalnie bywa bardzo nieliczny. Do Polski przylatuje na przełomie marca i kwietnia, a odlatuje z kraju we wrześniu lub październiku. Część osobników jednak corocznie zimuje, głównie w zachodniej części kraju.
Charakterystyka:
Dzięki maskującemu upierzeniu pokrzywnica jest często niezauważana lub mylona z wróblem. Ptak drobny, o krępej sylwetce i skromnym, maskującym ubarwieniu. Z upierzenia podobna do wróbla domowego, lecz smuklejsza i o cieńszym dziobie. Z daleka wygląda na jednolicie brązową. U obu płci głowa z ciemniejszymi pokrywami usznymi, kark, gardło i pierś ciemnoniebieskoszare. Wierzch głowy, grzbiet i kuper rdzawobrązowe, wzorzyste, szyja, ogon i skrzydła intensywnie brązowe z ciemnymi prążkami i plamkami. Brązowy wierzch ciała mocno kreskowany z plamami układającymi się w smugi, ciemne kreskowanie widoczne też z boku brzucha. Sterówki są jednolicie zabarwione, inaczej niż u płochacza halnego u którego kończą się dużymi, białymi lub ochrowymi plamami. Ma cienki, szydłowaty i szerszy u nasady dziób, pomarańczowobrązowe nogi oraz jasne oczy. Młode pokrzywnice są podobne do dorosłych ptaków, ale mają ciemne prążki od spodu. Ptak bardzo ostrożny i płochliwy (stąd "płochacz"), nigdy nie pokazuje się na otwartej przestrzeni. Dorosłe pokrzywnice mają czerwoną tęczówkę, młode ciemnobrązową. Przypomina nieco rudzika, ale w czasie żerowania bardziej przykuca.
Wymiary średnie:
długość ciała ok. 15 cm
rozpiętość skrzydeł 22 cm
masa ciała[edytuj]
ok. 21 g
Głos:
Mimo skrytego trybu życia wiosną samce zdradzają swoją obecność dźwięczną, perlistą szybką, ale nieurozmaiconą pieśnią wykonywaną na wierzchołkach drzew iglastych. Przypomina szybkie i wibrujące gwizdanie - ostre i silne "tii". Poza okresem lęgowym z daleka słyszane jest jego wabienie. Odgłosy te wydawane są u europejskich populacji również zimą, gdyż ptaki te tutaj zimują. W czasie śpiewania przyjmuje wyprostowaną postawę.